Hoge TFA-concentraties in grondwater door F-gassen

Een recent onderzoek door Pesticide Action Network (PAN) Europe onthult dat trifluorazijnzuur (TFA), een afbraakproduct van PFAS-pesticiden en sommige F-gassen, in hoge concentraties aanwezig is in Europees oppervlakte- en grondwater. Uit de analyse van bijna dertig watermonsters uit tien Europese landen bleek dat TFA wijdverspreid voorkomt, vaak in concentraties die de voorgestelde Europese limiet voor veilig drinkwater van 500 ng/l overschrijden. De gemiddelde TFA-concentratie in oppervlaktewatermonsters was 1.180 ng/l, met uitschieters tot 3.300 ng/l in de Duitse rivier de Elbe. Ook in de Drentsche Aa in Nederland werd een hoge TFA-concentratie van 1.500 ng/l aangetroffen. In België moet iedere waterdistributeur, tegen uiterlijk 15 juli, een monster indienen van hun distributiegebied(en) voor een TFA-analyse. Een uiteindelijk rapport over de situatie in Wallonië wordt in september 2024 verwacht. In Vlaanderen gingen ze voorlopig uit van het ‘niet meten is niet weten’ principe, een TFA-analyse werd er nog nooit uitgevoerd.

TFA wordt voornamelijk gevormd door de afbraak van PFAS-gebaseerde pesticiden en bepaalde koudemiddelen, zoals de HFK R134a en de HFO R1234yf, die in de atmosfeer worden omgezet en via regenval in de watercyclus terechtkomen. Het rapport van de PAN Europe meldt ook dat F-gassen op wereldniveau een nog hoger verontreinigingspotentieel hebben dan in Europa. Deze stoffen vervuilen niet alleen het milieu, maar kunnen ook schadelijke effecten hebben op de gezondheid. Onderzoek suggereert dat TFA mogelijk schadelijk is voor de vruchtbaarheid en lever- en nierfuncties kan beïnvloeden, zoals aangetoond in dierproeven.

Natuurlijke koudemiddelen bieden een potentieel duurzame oplossing voor de problemen die door F-gassen worden veroorzaakt. Deze koudemiddelen, zoals kooldioxide (CO₂) en propaan, hebben een veel lager milieu-impact, omdat ze geen schadelijke afbraakproducten vormen zoals TFA. Het gebruik van natuurlijke koudemiddelen kan bijdragen aan het verminderen van de vervuiling van het grond- en oppervlaktewater, en tegelijkertijd de gezondheid van mens en milieu beschermen.

De omvang van de TFA-vervuiling onderstreept de dringende noodzaak om over te stappen op natuurlijke koudemiddelen. Dit wordt ondersteund door wetenschappelijke studies die de negatieve effecten van synthetische F-gassen op het milieu en de gezondheid documenteren. PAN Europe en de landen Nederland, Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden (REACH) pleiten daarom voor een totaalverbod op PFAS, aangezien gedeeltelijke verboden onvoldoende effectief zijn gebleken vanwege de 'betreurenswaardige substitutie', waarbij gevaarlijke stoffen worden vervangen door andere schadelijke varianten.
De organisatie is ondertussen ook begonnen met het onderzoeken van kraan- en flessenwater.

Kortom, de overstap naar natuurlijke koudemiddelen is niet alleen een milieuvriendelijke keuze, maar ook een noodzakelijke stap om de verontreiniging van ons water en de daarmee samenhangende gezondheidsrisico's te verminderen. Door natuurlijke alternatieven te omarmen, kunnen we werken aan een schonere en gezondere toekomst.

• PAN-Europe.info - TFA: The Forever Chemical in the water we drink
• Koude en Luchtbehandeling - 'Pesticiden en F-gassen veroorzaken hoge TFA-concentraties in oppervlaktewater'
• Koude en Luchtbehandeling - Nieuw onderzoek naar invloed TFA op gezondheid
• Koude en Luchtbehandeling - De invloed van HFO-koudemiddelen op milieu en klimaat