PFAS-vervuiling: verzekeraars trekken zich terug
Volgens recente berichtgeving in onder meer Le Soir en RTBF reageren Belgische waterdistributeurs met groeiende bezorgdheid op het vooruitzicht dat verzekeraars geen dekking meer willen bieden voor schadeclaims voortvloeiend uit een mogelijke verontreiniging door PFAS-stoffen. Deze ontwikkeling werpt een schaduw over de financiële stabiliteit van een sector die de drinkwatervoorziening van miljoenen Belgen garandeert.
De Belgische watersector heeft, via een gezamenlijke brief aan federale en regionale ministers, gewaarschuwd dat de verzekerbaarheid van distributiebedrijven voor PFAS-gerelateerde risico’s serieus in gevaar komt.
Verzekeraars zouden, zo luidt de melding, in het kader van nieuwe verzekeringspolissen proberen om uitsluitingen in te bouwen waarbij schade door PFAS-verontreiniging niet langer gedekt zou zijn — waardoor watermaatschappijen in principe zelf kunnen opdraaien voor claims.
Risico’s voor consumenten en prijsdruk
Waterbedrijven wijzen erop dat, in afwezigheid van verzekeringsdekking, mogelijke claims rechtstreeks op hun balans zouden komen te staan. Dat zou kunnen leiden tot “in goede banen leiden” van bijkomende kosten — kosten die op termijn vertaald zouden kunnen worden naar de eindgebruiker: de consument. Tegelijk benadrukken zij dat zij zelf geen producenten zijn van PFAS, maar eerder slachtoffers van een vervuiling waarvoor anderen verantwoordelijk worden geacht.
De PFAS-achtergrond en wettelijke context
PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) zijn persistente chemicaliën die nauwelijks afbreken in het milieu en zich via bodem, water en voeding kunnen verspreiden. In België is zowel in Vlaanderen als in Wallonië het toezicht op PFAS in drinkwater versterkt: Vlaanderen stelt dat bij 99 % van de meetpunten de toekomstige norm voor som PFAS niet werd overschreden. In Wallonië werd een norm van maximum 100 ng/l voor de som van 20 PFAS-stoffen vastgelegd voor 2025.
Verzekeringsmarkt staat onder druk
Internationale ervaring toont dat verzekeraars terughoudender worden bij het dekken van “systemische” risico’s zoals PFAS-vervuiling — risico’s die blijven bestaan, moeilijk te kwantificeren zijn en potentieel grote claims genereren. De Belgische waterbedrijven signaleren dat zij zich in een overgangssituatie bevinden, waarbij de combinatie van vervuilingsrisico + hogere kosten voor zuivering + dalende verzekerbaarheid de publieke dienstverlening zou kunnen ondergraven.
Wallonië: voorlopig minder getroffen
Hoewel de brief van de sector zich primair richt op de situatie in Brussel en Vlaanderen, meldt de grootste Waalse speler, de SWDE, niet direct een probleem van verzekeringsuitsluitingen. Wel staat zij achter de oproep tot gezamenlijke actie: het is immers onaanvaardbaar dat drinkwaterbedrijven opdraaien voor risico’s van vervuiling die ze niet zelf hebben veroorzaakt.
Tijd voor structurele oplossingen
De kwestie legt opnieuw de vinger op de wonde: de maatschappelijke kosten van PFAS-vervuiling verschuiven van de veroorzakers naar publieke diensten en burgers. De Brusselse parlementariër Kalvin Soiresse Njall (Ecolo) benadrukt dat het gebrek aan een ambitieus beleid om de bronnen van PFAS te beperken “rechtstreeks gevolgen heeft voor essentiële openbare diensten zoals drinkwaterdistributie”.
De problematiek rond PFAS-vervuiling maakt pijnlijk inzichtelijk hoe conventionele technologieën en chemische stoffen — gebruikt in industriële processen, soms ook in koel- en verwarmingsinstallaties — uiteindelijk leiden tot persistente vervuiling en maatschappelijke kosten. Net zoals PFAS blijven in het milieu, zo kunnen ook bepaalde koelmiddelen, synthetisch of schadelijk, later tot grote milieuproblemen leiden.
Dat maakt het belang van natuurlijke koelmiddelen (zoals CO₂ en propaan) des te groter. Deze oplossingen bieden namelijk:
- een veel lagere milieuimpact
- geen blijvende vervuiling of “eeuwige” chemicaliën in het milieu
- toekomstbestendigheid
Door vandaag te kiezen voor natuurlijke koelmiddelen, kunnen bedrijven én overheden voorkomen dat ze morgen geconfronteerd worden met hoge kosten, aansprakelijkheden of vervuilingsrisico’s zoals het PFAS-probleem nu illustreert. Het is dus niet enkel een milieukeuze — het is een strategische investering in een duurzame en veilige toekomst.
Bronnen:
Le Soir - Pollution aux Pfas : les distributeurs d’eau craignent de ne plus pouvoir s’assurer
